La sagra a Valoria, a mangià l’anadot

Una festa del gusto e dell’amicizia

Chi ani là nisùn vurèva mancà a la sagra ad Valoria e i tri ustarii i sa impienivu ad gent fin a tardi, cun tanti chi ‘ndèvu a cà no fin a la matina adrè.

La duminca dla sagra, Batistìn al barbè l’eva avišàd i clienti che l’avares sarad sü un po’ prima dal solit, parchè so cügnà Giovàni “regipeti” al marcant ad Vori al sarès pasàd a cargàl pr’andà a mangià l’anadot.

E Batistìn l’èva laurad sensa dašmet gnanca a mešdì: l’eva mis in buca un toch ad pan insì e avanti cul rašù. Parchè a chi tempi là l’era no mè ades, gh’er no d’urari e la gent la ‘ndèva a fas fa la barba a tut’ura anca la duminca.

«Miglia, prepara no da mangià par mi, dam un cadìn d’acqua che ma lavi, adès riva to cügnà e ghe’m da ‘ndà via». La so dona la gh’a pargiàd i calsòn dla festa e la camiša bianca, lü al s’è mis un po’ ad brilantina in testa e l’ha cuminciàd a guardà l’urlocc. Intant so mà la s’è setàda sü la peca a mangià la tasina ad minestra. «Mandat šu no un quaicòs prima d’andà via? Ta s’è ad šum da stamatina!». E Batistìn: «Soi da mangià, ien vot ur, da un mument cun l’oltar al rüva».

Ven nöu ur e Miglia la sparegia la taula. «Neh, t’ ho vansad un cuciar ad minestròn, urmai al riva pü. Tal s’è cume l’è quel là, al diš una roba e pö al cambia vèla». Batistìn, che al sa sentiva tame un sach vöid, al s’è setad al taul e cun dü cuciari ad minestra l’ha mandad šu da sbagutòn tri papalìn. E vist che la buca l’era no straca, l’ha pensad ben da tirà sü dal curdiröl al cül dla galina da rušgà insema ai al, cumpagnadi da un bucòn ad pan ad melga.

Titorla midarla bastirla, ven deš ur. Batistìn al trà la testa, al cava la camiša bianca e al fa par cavà anca i scarp cun l’idea da ‘ndà in let, quand sa sent un mutùr che sa ferma in curt. Da la Ses-cent salta šu “regipeti”: «Alùra, set prunti?».

«Brau tumìn, adès ho bele mangiad! Son strach mè un vilàn, sa vegnia a fa a Valoria? Cun la pansa piena g’ho da guardà i oltar chi mangiu l’anadot? Ara, andem dumàn che l’è lundì».

«Al lundì vo a fa spesa a Milan, dai salta sü, büarèm una butiglia da quel bon, vurarà di che paghi mi».

Da l’ustaria gnèva föra un prufum da fa ‘rsustà i morti! Gh’era pien ad gent e sa sentiva la musica dapartut: da chi i balevu, da là i mangevu, là dadrè i sunevu, l’era un ciciarament sul! Ma Batistìn al fa: «Stemas chi föra bei chieti e cumanda una butiglia». E l’oltar: «No, ‘ndem indrèn che sem bon da truà un quai sociu». Arent a una finestra gh’era una taulada lunga cun tüti quei ad Sena. Cun Bandirali al vetrinari gh’era al siur Antonio, al siur Silvio, al dutur Portalupi, Sara al bancher, Tiglio dal Luinè... Tuti clienti dal barbè e cume l’han vist l’han ciamàd: «Barbè vè chi! Setat su e tö su un bicer, ades i portu l’anadot!».

«Grasie, ma mi ho bèle mangiad, sun gnud a fa una giràda».

E Tiglio: «Ma sa vegnat a Valoria sensa mangià l’anadot? Intant cumincia a tastà quest». E al g’ha mis suta al naš un piat ad salam che lacrimèva. Batistìn al s’è setàd a tastà al salam e intant indren par dren i soci i g’ha metu in dal piat un galòn, un col, un’ala... via un bucòn l’oltar. Al barbè al pensa: «Vara chi, par culpa da cal sensa parola da mè cugnà, sa ma tuca fa. Che figura foia se mangi gnent?». Pasàd un para d’ur, tüti i fan baldoria, ma al barbè l’è tüt ciapàd a fa andà la buca. I soci la sèvu che ga piaseva da mat l’anadot e i sutèvu metag-nu in dal piat.

Ven du ur quand la musica la finis e la gent pian pian la ‘nvia da ‘ndà a cà. Lì föra gh’è Mariu e Giuàn chi parlu cun Regipeti: i tri cadnasi ad Vori i tegnu in man un galtòn che iàn fai che crumpà.

Ma in da cal mentar che i ligu i samf e i al, cume la metu su la Lambreta al galet al gha dà un para ad becòn su la man a Giuàn, al salta incò a Mariu e… via mè ‘l vent! Mariu tut sanguanènt al cur suta la trumba dl’acqua, Giuàn cun la facia e la camisa rusa ad sangu al resta tame quel dla mascherpa cun “regipeti” che al va in tèra dal rid!

In dl’ustaria Batistìn al leva i ögi dal tund par dumandà al sociu che gh’è setad in facia a lü da pasagh un toch ad furmai, ma... al ved no ben chi l’è da la muntagna d’osi che al g’ha dadnans!

Salta sü Tiglio: «Ooh barbè, evat miga dì che t’evi bèle mangiad?». E al siur Antonio: «Par furtüna! L’ha fai net tüti i anadoti ad Valoria e Guardamei misi insema!». Tüti ien s-ciupàdi a rid e a guardà Batistìn, che cun la pansa piena e i ögi lustri al fa: «Ma pariva no d’avè mangiad tüta cla roba chi… Oh ben, ma dumàn el miga lundì?».

© RIPRODUZIONE RISERVATA