Setember: cumincia tüt de növ, la vita la cur

Il mese della ripartenza: non è solo un cambio di stagione

Setember, che bèl mes lè setember, el segna un müment tra la fin de l’estàd e una növa stagiòn che la gà de cumincià.

Ghè un po’ de malincunia, se lasa andá le giurnáde lunghe piene de sul e dele vacanse, ma cumincia una stagion piena de culuri che se cür adrè tra nigui e ragi de sul, la nosta campagna la par piturada da un pitür. Le gambe dei muròn, le viole e l’erba salina ien adrè a secá e sparì, cröda bèle qualche föia e la matina bunura ghè na branca de nebia che la quarcia sü tüt, in ciel dei sturmi vula in cumpagnia. Marudìs l’üga, i fighi, i piri e i pumi e ‘nde l’ort ghè qualche fenoch, qualche por süche e insalate anca sul taul e in cüsina se cambia mangiá.

Il dialetto sul "Cittadino" - Setember. Video di Loredana Cremaschi

La vita la camina ansi la cur, ricuminciun le scole, tüti a tö libri, matite e righei, zaini zaineti e bursòn ien tuti prunti per la lesiòn, blusine e scusalìn per i pusè picinin ma i gan tuti tanta vöia de cuminciá per impará. Te ritrövi amisi che t’evi lasád e quei növi per pudè cunfruntat, bidei, prufesuri e tanta altra gent te cumpagnará su la to strada... tenieti a ment. Setember le anca un mes de pruerbi, filastroche e de cansunete che i te fan sifulá e alura sifula che te pasa la malincunia del temp che vula via.

POST SCRIPTUM

In ch’ el mes chi purtrop pudem no desmentegá el 11 de setember del 2001 quand per television em vist chi aerei che sciupeva cuntra ai gratecei cun tanti morti e disperasion, lè stai una roba che l’ha scurlid tut el mund, anca num che sem insì luntan certe robe i gavaresu no de süced, ma de rubase purtrop l’è pien el mund.

Setember l’è anca el mes dei angiui e preghem lur e la Madona de fa pü süced ch’le tragedie e chi disastri lì.

PROVERBI DI SETTEMBRE

Aria setembrina fresca la sera, fresca la matina. La rusada setembrina la bagna i pe a la matina.

A San Michel el calur el va in ciel.

CANZONETTE

Erba salina bisìada dal bis la Madona la benedis, la benedis con l’acqua santa, manda via el mal de pansa. Se ghè sü la vegia stria, dig che la vaga via; se ghé su el bambin Gesù, dig ch’el staga sü.

Vin vinel te se grasius e bel te se nasud al fresc e te fe parla tudesc.

PREGHIERE

Mi vò in let cün l’angiul perfèt, cun l’angiul magiur, cün la grasia de Signur.

In let mi vo, quater angiui truarò, dü da pe e dü da cò e la Madona nel mes che la me dis... dorm not e dí, non pensar a nisüna cosa, sarò semper mì cun tì.

© RIPRODUZIONE RISERVATA